IRCICA, Osmanlı'nın gizli kalmış belge ve kaynaklarını gün yüzüne çıkarıyor

Dünyada İslam medeniyetinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması için yürüttüğü çalışmaların yanı sıra kültürler arası diyalogun gelişmesine katkılarda bulunan İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nin (IRCICA) 2016 yılı çalışma programı basın mensupları ile paylaşıldı.

Kuruluşun Yıldız Sarayı'ndaki merkezinde düzenlenen toplantıda konuşan IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren "Ülkemizin web tabanlı ilk sayısal kütüphanesi olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi'nde, dünyada ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR yazılımı ile sadece Türkiye'ye değil Osmanlı'nın hüküm sürdüğü tüm coğrafyalara ait gizli kalmış belgeler ve kaynaklar gün yüzüne çıkacak" dedi.

İslam coğrafyasının ortak kültür mirasına sahip çıkmak, korumak ve gelecek nesillere aktarabilmek adına yürütülen faaliyetlere öncülük eden İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)'nın kültürel faaliyetlerini yürüten alt kuruluşu IRCICA, 2015 yılında gerçekleştirdiği çalışmaları ve 2016 hedeflerini Yıldız Sarayı'ndaki Genel Merkezi'nde düzenlediği toplantı ile basın mensuplarıyla paylaştı.

IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren, özellikle İslam coğrafyasında kültür ve sanat alanında gerçekleştirecekleri çalışmalar hakkında bilgi verirken, IRCICA Farabi Kütüphanesi'nde yürütülen en önemli projelerden biri olan Osmanlıca OCR yazılım sistemi kapsamında bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmaları anlattı. Toplantı sonrasında İslam coğrafyasının kültür hazinesine ev sahipliği yapan ve sahasında dünyanın sayılı ihtisas kütüphanelerinden IRCICA Kütüphanesi basın mensuplarına tanıtıldı.

Dünyadaki tüm Osmanlıca kaynaklar ilk kez elektronik ortama taşınıyor

IRCICA Kütüphanesi'nde bir ilkin gerçekleştirilerek, Osmanlı'nın en özel kaynaklarının elektronik ortamda dünyaya açıldığını söyleyen IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren, "Ülkemizin web tabanlı ilk sayısal kütüphanesi olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi'nde, OCR (Optik karakter tanıma) sistemi ile ilk aşamada 1729-1928 yılları arasında Osmanlıca basılmış tüm kaynaklar profesyonel tarayıcılar ile taranıp Osmanlıca OCR yazılımı ile metin haline dönüştürülerek elektronik ortamda dünyaya açılacak" dedi. Merkezimiz tarafından 2011 yılından beri üzerinde çalışmalar yürütülen Osmanlıca OCR yazılım projemiz, 2015 yılında İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından Yenilikçi İstanbul Mali Destek Programına kapsamında desteğe layık görülmüştür.

Osmanlıca matbu eserlerin, Osmanlıca OCR ile metin içi aramaya açık hale geleceğini ifade eden Eren, "Dünyada ilk kez gerçekleştirilen Osmanlıca OCR yazılımı ile sadece Türkiye'ye değil Osmanlı'nın hüküm sürdüğü tüm coğrafyalara ait gizli kalmış belgeler ve kaynaklar gün yüzüne çıkacak. Sayısal ortamda ücretsiz olarak kullanıma sunulacak." diye konuştu.

Türkiye için pilot bir uygulama kabul edilen ve web tabanlı ilk sayısal kütüphane olan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphanesi'nde Osmanlıca dışındaki yazılı, basılı, görsel ve işitsel materyaller uluslararası standartlara uygun tarayıcılarla taranarak OCR işleminden geçirildikten sonra okunabilir, düzeltilebilir ve yararlanılabilir formda elektronik ortama aktarılıyor ve araştırmacılara sunuluyordu. Artık bundan sonra diğer kütüphanelerde kurulup işletilebilecek yapıda tasarlanan IRCICA Farabi Sayısal Kütüphane sistemi ile entegre çalışan Osmanlıca OCR yazılım uygulaması ile araştırmacılar, Osmanlıca eserlere de okunabilir, düzeltilebilir ve yararlanılabilir formda çevrimiçi olarak ulaşabileceklerdir.

IRCICA Kütüphanesi'nde 145 farklı dilde kaynak eser bulunuyor

Dünyadaki Osmanlıca tüm kaynakların bir araya getirildiği IRCICA Kütüphanesi'nin önemini vurgulayan Eren, koleksiyonda İslam medeniyetiyle ilgili özellikle tarih, coğrafya, bilim, sanat, din, edebiyat, felsefe gibi konularda 145 farklı dilde kaynak eserin bulunduğunu söyledi. Koleksiyonda; Türkçe, Arapça, İngilizce, Fransızca, Farsça ve Almancanın yanı sıra Swahili, Zulu dilleri gibi az bilinen dillerin bulunduğuna dikkat çeken Eren, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kendi çalışma sahasındaki yayınları titiz bir şekilde derleyen IRCICA Kütüphanesi'nde fiziki özellikleri, basım tarihleri, çok az sayıda yahut tek nüsha olan paha biçilemeyecek değerde yayınlar yer alıyor. Tarihi fotoğraf arşivi, şahıs arşivlerine ilaveten IRCICA tarafından 1986'dan bu yana düzenlenen uluslararası hat yarışmasına ait 7.000 hat levhası, koleksiyonun zenginliklerinden. Kütüphane ayrıca, pek çok matbu nadir esere ev sahipliği yapıyor. Bunlar arasında Osmanlı Devleti'nin Resmî Gazetesi ve İstanbul'da çıkan ilk Türkçe gazete Takvim-i Vekayi'nin tamamına yakını ile İbrahim Müteferrika baskılarının tümü ve Batı dillerinde yazılmış bazı nadir eserler sayılabilir." dedi.