‘Gümüş Ekran’ın Tarihi Rahmi M. Koç Müzesi’nde

“Sinirleriniz geriliyor, düşgücünüz sizi alışılmadık, tekdüze, renksiz, sessiz, bambaşka bir dünyaya götürüyor. Bu siyah beyaz, suskun gölgeleri görmek insanı çok etkiliyor. Yoksa geleceğimize ilişkin bir gönderme mi var bu görüntülerde?” derken Maksim Gorki, sinemayı ‘canlı fotoğraflar’ olarak tanımlamıştı. Lumière kardeşlerin ‘sinematograf’ makinesini geliştirmeleri ve ilk gösterimi yapmalarının üzerinden 122 ve Edison’un hareketli çekim yapan kameranın patentini almasının üzerinden 126 yıl geçti. Sinemanın bu uzun geçmişine Rahmi M. Koç Müzesi’nin ‘sinema bölümü’nde ışık tutuluyor.

Basit bir eğlence ve merakın ötesine geçerek bugün yaşamı, toplumu, bireyi anlatan bir endüstriye dönüşen sinema, en önemli ifade araçlarından biri. Kendine özgü gerçekliğiyle yaşamın bir uzantısı haline gelen sinema bugün birçok kişinin en büyük tutkusu. Edison’un kinetoskopundan sonra bir salondaki seyircilere, hareket eden insanları, nesneleri bir perde üzerinde, gerçeğe uygun bir biçimde gösterebilme düşüncesiyle başlayan bu tarihe Rahmi M. Koç Müzesi Mustafa V. Koç/Lengerhane binasında “Sinema Bölümü” ile ışık tutuluyor. 

Ağırlıklı olarak Türk Sineması’nın tarihiyle ilgili olan bu bölümde yönetmenliğini merhum Ersin Pertan’ın ve prodüktörlüğünü ise Annie Geelmuyden Pertan’ın üstlendiği ‘Kuşatma Altında Aşk’ filminden düğün sahnesi canlandırması yer alıyor. Canlandırmada 1996 Türkiye yapımı filmde kullanılan kostümler, set, eski bir Arriflex kamera ve o zamana ait aydınlatma ekipmanları da yer alıyor.  

Sinema bölümünde başka neler görebilirsiniz?

Zoetrop

Döner bir silindir içine yerleştirilen çizimlerden oluşan zoetrop, modern sinematografinin öncüsü sayılıyor. Belirli bir aralıktan bakıldığında içerisindeki silindirin üzerinde dönen resimlerin hareketli algılandığı alet, 1834’te William Horner tarafından icad edildi.  

Bauer Selection II Sinema Makinesi 

16 mm’lik sinema makinesi okullarda, stüdyolarda ve tanıtım şirketleri gibi daha küçük çaplı kullanımlar için üretilmiş. Xenon lambalı ve 25-27 mm mercekli versiyonları bulunan makine 2 saate kadar film gösterme kapasitesine sahip. 

Arri 35 II A Kamera 

Arnold & Richter A.G tarafından 1950’lerde Münih’te üretilen kamera, 35 ve 55 mm standart mercekleri, orijinal ahşap üç ayağı, pil haznesi ve kasetiyle Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergileniyor. 

Sinema Ekipmanları 

Koleksiyonda ayrıca Acar Film Şirketi tarafından bağışlanan sinema ekipmanları da sergileniyor. 1946 yılında kurulan şirket, Gülşen Bubikoğlu, Hülya Koçyiğit, Tarık Akan ve Ediz Hun gibi birçok önemli oyuncunun yanı sıra Türk sinemasa pek çok değerli yönetmen ve senarist kazandırdı. Şirketin sinema ekipmanları Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergileniyor. 

Ayrıca Çiçek Abbas, Salak Milyoner, Arım Balım Peteğim gibi birçok eski Türk filmlerine ait afişleri görmek de mümkün.